Op 14, 15 en 16 maart vinden de gemeenteraadsverkiezingen plaats. De afgelopen dagen heeft GROEN inZICHT in de woonkernen rondom de Rosmalense Polder een kieswijzer verspreid. Een handige hulp om te bepalen op wie je moet stemmen als je tegen een industrieel windturbinepark bent in de polder tussen Oss en ‘s-Hertogenbosch. In dit artikel geven we iets meer achtergrond over de partijprogramma’s ten aanzien van de komst van windturbines.
Enquête met 13 stellingen
In februari nodigde GROEN inZICHT alle Bossche politieke partijen, die meedoen aan de gemeenteraadsverkiezingen, uit om een enquête in te vullen. We legden de partijen 13 stellingen voor die de mening van GROEN inZICHT weergeven. Heeft de partij veel ‘plussen’ op de kieswijzer, dan zijn ze het (grotendeels) eens met GROEN inZICHT. Bij veel ‘minnen’ zijn ze het (grotendeels) oneens met GROEN inZICHT. Twee partijen ontbreken in het overzicht: de PvdA en D66. Eerstgenoemd wilde de enquete niet invullen, maar verwees wel naar haar partijprogramma. D66 heeft, ook nadat we ze nogmaals herinnerde, niet gereageerd.
Op wie moet ik stemmen?
Met de kieswijzer krijg je een beeld op wie je kunt stemmen als je tegen een industrieel windturbinepark bent in de polder tussen Oss en ‘s-Hertogenbosch. Uiteraard zijn er voor jou wellicht meerdere onderwerpen belangrijk, dus vul gerust ook nog de kieswijzer van het Brabants Dagblad in. Onze kieswijzer is slechts een extra hulpmiddel.

Klik op afbeelding voor vergroting
Voordat we je iets meer achtergrond geven over de standpunten van partijen ten aanzien van duurzaamheid, klimaat en windturbines brengen we nog even het stemgedrag van de gemeenteraad in herinnering als het gaat om het raadsvoorstel voor de Duurzame Polder (grootschalige opwekking met zon en wind in de polder). Destijds was de coalitie het unaniem eens bij de hoofdelijke stemming over het raadsvoorstel; D66, VVD, GroenLinks, CDA en Rosmalens Belang zijn voor de komst van een windturbinepark. Laat je bij je keuze begin volgende week niet alleen leiden door de verkiezingsprogramma’s (wervende verhalen voor de toekomst), maar ook het stemgedrag uit het verleden.
Dan nu de vraag: op wie moet ik stemmen? Op basis van de kieswijzer en de partijprogramma’s komen we tot het volgende overzicht:
Meest gunstige partijen: Bosch Belang, gewoon ge-DREVEN, Voor Den Bosch, Leefbaar ‘s-Hertogenbosch en 50PLUS
Enigszins gunstig: CDA, Bossche Groenen, SP, Forum voor Democratie, PVV, Rosmalens Belang (met de kanttekening dat CDA en Rosmalens Belang destijds voor het raadsvoorstel van de Duurzame Polder stemden).
Ongunstig: D66, GroenLinks, Volt, PvdA en Partij voor de Dieren
Windturbines in de partijprogramma’s
Hieronder sommen we de belangrijkste elementen uit de verkiezingsprogramma’s op die betrekking hebben op klimaat, zonneparken en windturbines. De volgorde van de partijen is in volgorde van lijstnummer.
VVD (stemde voor de Duurzame Polder)
- We vragen het Rijk om tempo te maken met kernenergie en wind op zee, zodat we in onze leefomgeving zo min mogelijk zonnepanelen of windmolens hoeven te plaatsen.
- We vragen het Rijk om tempo te maken met kernenergie en wind op zee, zodat we in onze leefomgeving zo min mogelijk zonnepanelen of windmolens hoeven te plaatsen.
- We plaatsen windturbines altijd tenminste op 1 km afstand van woongebieden en de vergunning geldt voor maximaal 25 jaar.
- We hanteren de strengste normen ter bescherming van de omwonenden, verwachten dat de omwonenden mee kunnen profiteren van opbrengsten en zorgen voor een goede ruimtelijke inpassing van de turbines.
- Wij streven naar innovatieve ideeën voor het toepassen van zonnepanelen en windparken in de leefomgeving. Daarbij vormt multifunctioneel ruimtegebruik het vertrekpunt om natuur, recreatie, landbouw, en duurzaamheid te integreren.
D66 (stemde voor de Duurzame Polder)
- We focussen de komende jaren op duurzame energieopwekking en energiebesparing. Op de korte termijn is actie noodzakelijk en kiezen wij dus voor duurzame bronnen die nu mogelijk zijn: zonnepanelen en windmolens. Hierbij houden we zorgvuldig rekening met het landschap.
- Voor de langere termijn staan wij open voor innovaties, maar we blijven niet afwachten. We kunnen ons niet te snel rijk rekenen of de verduurzaming uitstellen.
- D66 wil een grotere klimaatambitie door het einddoel van 2050 te versnellen naar 2040.
- Lusten en lasten moeten eerlijk gedeeld worden, waarbij energieprojecten minimaal uit 50% lokaal eigendom moeten bestaan.
- D66 geeft de voorkeur aan zon op dak, daarna incourante stukken op land en pas op de laatste plaats open landschappen. Met alleen zon op dak gaan we het niet redden om voldoende duurzame (zonne)energie op te wekken dus moet er de komende jaren extra accent op energiebesparing komen te liggen in een energiebesparingsagenda.
- De plannen van de Duurzame Polder realiseren we met daarbij een (kosten)efficiënte mix tussen zon en wind waarbij ook slim wordt gekeken naar ruimtegebruik. In deze polder willen we de landbouw van de toekomst realiseren met ruimte voor de natuur.
GroenLinks (stemde voor de Duurzame Polder)
- Wij hebben ervoor gezorgd dat er zonne- en windenergie in de Duurzame Polder komt, met aandacht voor de weidevogels en dat onze inwoners kunnen profiteren van de opbrengsten.
- De Visie Energielandschap is opgesteld om te bepalen waar en onder welke voorwaarden het mogelijk is om initiatieven met windturbines en zonnevelden verder uit te werken. Met deze visie nemen we ook onze verantwoordelijkheid in de regio. De duurzame polder tussen ‘s-Hertogenbosch en Rosmalen is hier een voorbeeld van. GroenLinks heeft de ambitie om hier windmolens en zonnepanelen te plaatsen, waarbij de energieopbrengst overeenkomt met het energieverbruik van 70.000 huishoudens.
- De direct omwonenden moeten direct voordeel hebben van de opbrengst van deze groene stroom.
CDA (stemde voor de Duurzame Polder)
- Windmolens en zonnepanelen: De energietransitie realiseren wij met zo min mogelijk impact op de leefomgeving in onze gemeente. Wij vragen bij het Rijk extra aandacht voor alternatieven voor windmolens op land, zoals windmolens op zee.
- Windmolens in de Rosmalense polder plaatsen wij niet meer dan strikt noodzakelijk en tenminste volgens de nieuwe afstands-normen van het Rijk.
- We zien nog volop kansen voor zonne-energie; op parkeerplaatsen, geluidschermen (A59 en A2) en (industrie)daken. Niet op vruchtbare landbouwgrond.
- De winsten uit grote energieprojecten moeten ten goede komen aan de leefbaarheid van de omgeving.
Rosmalens Belang (stemde voor de Duurzame Polder)
- Met een breed pakket aan maatregelen zetten we in op een leefbaar nu én een gezonde en veilige toekomst voor komende generaties. Die maatregelen stimuleren, faciliteren en reguleren duurzaam gebruik en ontwikkeling van onze wijken en dorpen.
- Voor het waarborgen van een centrale, schone energiewinning is de landelijke overheid belangrijk, waarbij wij vanzelfsprekend blijven pleiten voor bescherming van ons landschap. Dat doen we het liefst met zo min mogelijk windmolens en zonnevelden en een stevige blik op innovatie.
- We blijven kijken naar innovatieve technieken die op een andere manier energie opwekken.
- Indien noodzakelijk voor het behalen van de duurzaamheidsopgave zijn windmolens en zonnevelden in het buitengebied voorstelbaar. We blijven echter aandringen op landelijk beleid voor schone, grootschalige en centrale energiewinning.
- Windenergie is een laatste redmiddel en alleen acceptabel indien het tenminste 1000m vanaf de randen van onze wijken en dorpen is gelegen. We grijpen iedere kans aan om het buitengebied minder te belasten met zon en wind.
SP (stemde tegen de Duurzame Polder)
- De afgelopen jaren zijn wat ons betreft verkeerde keuzes gemaakt. De windmolens die worden neergezet, moeten voor iedereen draaien, niet alleen voor de windboeren die er een verdienmodel in zien.
- Op zoveel mogelijk daken in Den Bosch moeten zonnepanelen komen, Te beginnen met alle panden die in beheer zijn van de gemeente zelf. Ook moet er voldoende geld beschikbaar worden gesteld om alle koop woningen te ondersteunen om zonnepanelen op de daken te kunnen plaatsen.
- Bij nieuwbouw moeten er standaard zonnepanelen liggen op de daken.
- We beginnen met het plaatsen van collectieve zonnepanelen op sociale huurwoningen. De opbrengsten van deze zonnepanelen worden door de gemeente ingezet voor het isoleren van woningen en het verlagen van de energierekening.
- Wij geven de voorkeur aan zonnepanelen op bebouwing. Windmolens en zonnepanelen op weilanden hebben niet onze voorkeur en kunnen alleen dienen als aanvulling van de energie voorraad zo dat wij in 2050 klimaatneutraal kunnen zijn.
De Bossche Groenen (stemde tegen de Duurzame Polder)
- Den Bosch moet de groenste stad van Nederland worden. Landelijk voorop lopen op het gebied van klimaat en energie. Voor 2050 moet de gemeente klimaatneutraal zijn. Dat willen we bereiken met energiebesparing, de stimulering van het energieneutraal (ver)bouwen van woningen en gebouwen en het opwekken van groene energie. Allemaal in overleg met de betrokken inwoners
- We willen beginnen met het laaghangende fruit. Dat zijn de beschikbare daken van woningen, bedrijven en instellingen. Er dient een inventarisatie te worden gemaakt van alle daken in de gemeente. Daarna willen we constructies opzetten om alle beschikbare daken binnen vijf tot tien jaar vol te leggen met zonnepanelen. Denk ook aan grote overkappingen op parkeerplaatsen, waar zonnepanelen op geplaatst kunnen worden. Een bijkomend voordeel: in de warme zomer staat je auto niet in de hitte, in de natte herfst en winter staat de auto droog.
- Door de zonneladder toe te passen, kunnen we bijna de helft van onze groene stroom opwekken. Dat betekent dat we, bij het plaatsen van zonnepanelen binnen de bebouwde kom, eerst kijken naar gebouwen en daarna pas naar ongebruikte terreinen. Buiten de bebouwde kom moeten functies worden gecombineerd. Denk aan panelen op vuilnisbelten en aan geluidsschermen van spoor- en autowegen.
- Windenergie is onmisbaar voor de energietransitie. De molens moeten worden gebouwd met respect voor het landschap en in samenspraak met de betrokken burgers. Wij willen geen windmolens in en nabij natuurgebieden.
- Uit voorzorg willen we geen windmolens te dicht op bebouwde omgeving, zoals woonwijken. Er zijn teveel onzekerheden over de langetermijneffecten van windmolens op de volksgezondheid. De Bossche Groenen vindt de Rosmalense Polder geschikt voor een beperkt aantal windmolens. Op gepaste afstand van woonwijken zoals De Groote Wielen en de dorpskernen.
- Windmolens moeten niet geplaatst worden in een industriële opstelling (raster). We moeten het hart van het gebied openhouden voor de weidevogels. Dit is ook belangrijk vanuit een landschappelijk oogpunt. Windmolens passen goed aan de randen van het open gebied langs bestaande infrastructuur op boerenerven.
PvdA (stemde voor de Duurzame Polder)
- Iedereen weet dat we onze energieopwekking moeten verduurzamen. Waar we dat doen en hoe we dat doen bepaalt voor een groot deel of we in de omgeving op begrip of onbegrip voor ingrijpende energieprojecten kunnen rekenen.
- Uitgangspunt is dat de opbrengsten van duurzame opwekking voor een substantieel deel ten goede moeten komen aan omwonenden. Daarnaast moeten huizenbezitters en ondernemers gestimuleerd worden om waar mogelijk zon op dak te realiseren.
- We willen actief beleid om de verschillende dorpen en wijken aardgasvrij te maken. We zijn voor versneld onderzoek naar de mogelijkheden van aquathermie, aardwarmte, stadsverwarming en een waterstofnet binnen de gemeente.
- We stimuleren zon op dak en langs bijvoorbeeld de snelweg en beperken daarmee zoveel mogelijk de noodzaak van grootschalige wind- en zonneparken. In de Rosmalense polder komen niet meer molens dan nu gepland staan.
Opmerking: de PvdA heeft onze enquête niet ingevuld en verwees naar het partijprogramma. Voor de volledigheid geven we de reactie van de PvdA weer: “De stellingen zijn zoals gezegd deels een herhaling van zetten en zijn zo geformuleerd dat ze te weinig ruimte laten voor de nuance in dit belangrijke debat. Wij hebben besloten om de enquête niet in te vullen.”
Leefbaar 's-Hertogenbosch (stemde tegen de Duurzame Polder)
- Groener met oog voor de (lokale) lasten. Ook Den Bosch moet groener. We zitten in een cruciale fase als het gaat om het energie & klimaat vraagstuk. Leefbaar neemt verantwoordelijkheid en begrijpt de urgentie. Klimaatrealisme is geboden, gericht op innovatieve oplossingen die passen binnen de balans van de omgeving en haalbaar en betaalbaar zijn.
- We zeggen “nee” tegen de windturbines in Rosmalen, maar kiezen wel expliciet voor “Zon op ’t Dak”. ‘s-Hertogenbosch moet van 12% naar 70% daken met zonnepanelen, een sterk stroomnet is daarvoor doorslaggevend.
Raadsgroepering Bosch Belang (stemde tegen de Duurzame Polder)
- Er is een toenemende weerstand tegen grote wind- en zonneparken. We moeten voorkomen dat het mooie landschap nog verder wordt ingevuld met wind- en zonneparken.
- Bosch Belang heeft zich altijd verzet tegen windmolens in het buitengebied voor het behoud van natuur, het landelijk karakter en de mogelijke schadelijke gevolgen op de volksgezondheid.
- Kleine zonneparken nabij bewoonde omgeving staan wij alleen toe wanneer er sprake is van draagvlak bij omwonenden en een goede ruimtelijke inpassing. Bij kleine zonneparken moeten alle lokale inwoners meeprofiteren van de opbrengt van het park. Dit gebeurt door middel van een postcoderoos regeling, waarbij mensen in de omgeving profiteren door middel van een lagere energierekening. Ook mensen met een kleine beurs moeten kunnen meedoen.
PVV (stemde tegen de Duurzame Polder)
- Windpark Engelen/ Rietvelden en Heesch-West stoppen. Geen nieuwe initiatieven voor windturbines toestaan.
- Geen cent belastinggeld naar klimaathysterie, geen subsidies of leningen voor zonnepanelen of windturbines.
- Bossche Broek moet open groene ruimte blijven, met kenmerkend uitzicht op de stad. Daarbij horen geen minaretten of windturbines in de skyline van Den Bosch.
50PLUS (Stemde tegen de Duurzame Polder)
- 50PLUS vindt dat we rekening moeten houden met toekomstige generaties als het om het klimaat en onze leefomgeving gaat. Het zijn onze kinderen en kleinkinderen aan wie wij deze wereld zo mooi mogelijk willen doorgeven.
- De kosten van de klimaatplannen moeten eerlijk en naar draagkracht verdeelt worden en ook moet er een goed verdeling van de kosten tussen bedrijven en bewoners gerealiseerd worden.
- Geen windmolens, maar woningen.
gewoon ge-DREVEN (stemde tegen de Duurzame Polder)
- Of je het leuk vindt of niet, er gaan waarschijnlijk windmolens komen in de Rosmalense polder. Misschien wel veel windmolens. Naast de energievoordelen, geeft het ook veel overlast voor omwonenden. In samenwerking met GROEN inZICHT, een belangenvertegenwoordiging van betrokken bewoners, heeft gewoon ge-DREVEN het aantal te realiseren windmolens in de Rosmalense polder flink weten terug te brengen en gaat hiermee door.
Forum voor Democratie (zit niet in huidige gemeenteraad)
- Het partijkartel legt het hele land een absurd energiebeleid op waar de gemiddelde Nederlander geen enkel voordeel van heeft. Weiland en water worden volgebouwd met windmolens en huizen moeten verplicht van het gas af, maar de vraag naar de betaalbaar- heid van deze absurde plannen wordt niet eens gesteld.
- Forum voor Democratie is tegen de windturbines en zonneparken die het uitzicht en het landschap verpesten en tegen de irrationele wens om heel Nederland van het gas af te krijgen. Ook in de gemeente koesteren wij ons unieke landschap en zullen we dat blijven verdedigen.
- Stoppen met het zgn. “klimaatbeleid”; geen beperkingen op basis van CO2- of stikstof-reductiedoelen.
- Geen natuurverwoestende windturbines, zonnevelden of biomassacentrales bouwen.
- Stoppen met het geplande windmolenpark tussen Rosmalen en Oss en in de directe omgeving van Vinkel.
- Geen verplichting voor zonnepanelen, warmtepompen of gasvrij wonen bij nieuwbouwwoningen.
Partij voor de Dieren (zit niet in huidige gemeenteraad)
- Den Bosch roept de klimaat- en natuurcrisis uit en is uiterlijk in 2030 klimaatneutraal.
- Voor alle klimaatplannen wordt zo vroeg mogelijk in het proces een natuurtoets uitgevoerd, om kansen te benutten en bedreigingen voor aanwezige planten en dieren te voorkomen.
- De aangekondigde Omgevingswet biedt onvoldoende waarborgen voor onder andere klimaat, milieu, gezondheid, natuur en dieren. Als deze wet er toch komt moet de bescherming van kwetsbare waarden goed geborgd worden. In omgevngsvisies heeft de aanpak van de klimaat- en diversiteitscrisis de hoogste prioriteit voor de gemeente.
- De stem van omwonenden en belangen van natuur, dieren, biodiversiteit en het klimaat worden stevig verankerd in de participatieprocessen bij nieuwe ontwikkelingen.
- Windmolens in de Rosmalense Polder worden alleen geplaatst buiten gebieden die belangrijk zijn voor dieren, zoals vogels en vleermuizen.
- De gemeente onderzoekt of bij bestaande windmolens en bij vervanging van bestaande windmolens extra maatregelen genomen kunnen worden om de ecologische impact te verminderen.
Volt (zit niet in huidige gemeenteraad)
- Meer energie duurzaam opwek-ken en in nauwe samenspraak met inwoners locaties zoeken die geschikt zijn voor windmolens. Daken zoveel mogelijk inzetten voor het opwekken van energie. Is opwekken van energie geen goede optie, dan wordt een ‘gewoon’ dak een groen dak. De planten op een groen dak houden in de winter de warmte binnen en in de zomer de warmte buiten. Bovendien zijn groene daken goed voor de biodiversiteit en de waterafvoer.
- Een actieve rol van de gemeente bij de uitvoering van de Transitie Visie Warmte. We willen dat de gemeente inwoners actief onder- steunt en adviseert over duurzame maatregelen. Daarnaast willen we actieve ondersteuning van wijken die op korte termijn van het gas af gaan door daadkrachtige projectteams.
- Gemeentelijke belastingen inzetten voor verduurzaming die bijdraagt aan het behalen van CO2- en klimaatdoelstellingen. Enerzijds door belastinggeld zo te besteden dat het direct bijdraagt aan verduurzaming, anderzijds door gemeentelijke belastingen als financiële prikkels voor ver-duurzaming te gebruiken.
Voor Den Bosch Joep Gersjes (voorheen Groep Gersjes, stemde tegen de Duurzame Polder
- Tegen windmolens gezien de gezondheidseffecten.
- Het RIVM dient onderzoek te doen naar de gezondheid in relatie met slaapstoornis en stress.
Geef een reactie